Wszystko o jajku wielkanocnym

 

Jajko - to znak wszelkiego początku, narodzin i zmartwychwstania. Podanie greckie z X wieku zapewnia, że zwyczaj malowania jaj na Wielkanoc zapoczątkowała Maria Magdalena, której przy grobie Chrystusa ukazał się anioł i powiedział: "Nie płacz, Maryjo! Chrystus zmartwychwstał".

Oznajmiła przy tym nowinę o zmartwychwstaniu. Zwyczaj zdobienia jaj i wykorzystywania ich w celach magicznych sięga starożytności. Najdawniejsze polskie pisanki pochodzą z X w., choć przyjmuje się powszechnie, że zdobienie jaj było znane Słowianom już wcześniej. Pisanki dawano w podarunku jako dowód życzliwości i sympatii. od XVIII w. obdarowywano się w wytwornym towarzystwie. Najbardziej kosztowne są ze złota, przyozdobione szlachetnymi kamieniami. Francuski jubiler Faberge produkował takie ekskluzywne egzemplarze na zamówienie cara Rosji. Pierwsze "jajko" zostało zamówione przez cara Aleksandra III w 1885 r. i stało się własnością carycy Elżbiety.
źródło: www.bibliotekawszkole.pl

 Zwyczaj malowania jaj wielkanocnych był powszechny w narodzie" — pisze Gloger w "Encyklopedii staropolskiej" i podaje różne sposoby, do dziś zresztą stosowane, przygotowywania pisanek i kraszanek.

"Rysują jajko rozpuszczonym woskiem, aby farba miejsc powoskowanych nie pokryła. Rysowanie zowią «pisaniem», stąd nazwa «pisanki», tak jak dawnych «dzbanów pisanych» (...). Upowszechnione desenie mają swe nazwy od wzorów i podobieństw, rysują więc w gałązki, w drabinki, w wiatraczki, w jabłuszka, w serduszka, w kurze łapki itd. Jako narzędzi do pisania używają szpilek, igieł, kozików, szydeł, słomek i drewienek".

W zależności od zdobienia jajek rozróżniamy kilka nazw:  kraszanki, malowanki, skrobanki, wyklejanki, nalepianki, pisanki.

Ciekawostki

Największa pisanka świata, która w dodatku kryje się we wnętrzu kilka tysięcy innych pisanek, stoi na Ukrainie. Główna atrakcja Kołomyi to jajo. Wielkie, 13,5 metra wysokości, 10 metrów średnicy, całe ze szkła, pomalowano je w żółto-pomarańczowo-czerwono-różówe wzory. Największa pisanka jest częścią budynku - Muzeum Pisanki. Wewnątrz znajduję się prawie 12 tysięcy malowanych jaj z różnych części Ukrainy i z najdalszych zakątków świata. Najstarsze pisanki mają ponad 100 lat.

W Kanadzie malowane jajko gigant zawisło nad ziemią jak statek kosmiczny.

Polskie pisanki

Pierwsze polskie Muzeum Pisanki otwarto przed Wielkanocą 2004 - Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu.

W miasteczku Lipsk na Podlasiu od kilku lat działa Muzeum Lipskiej Tradycji i Pisanki. Lipsk jest ojczyzną jednych z najpiękniejszych pisanek i miejscem gdzie ich tradycja jest nadal żywa.