70 rocz. wyzwolenia Jaworzna spod okupacji hitlerowskiej - 22 stycznia 1945 r.

 "Historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, 

życiem pamięci, nauczycielką życia."

                             Cyceron

 

Dowództwo radzieckiego 1 Frontu Ukraińskiego w czasie ofensywy styczniowej w 1945 r. zastosowało sprawdzoną strategię odskrzydlania niemieckich umocnionych punktów oporu. Oddziały 59 armii 18 stycznia wyzwoliły Kraków. 21 stycznia pododdziały 286 dywizji piechoty, dowodzonej przez generała majora Michaiła Griszina, pokonując opór obrony niemieckiej, wyzwoliły Ciężkowice i zajęły pozycje bojowe na polach Pieczysk, Dobrej, Wilkoszyna i obok starego szybu na Galmanach. W nocy z 21 na 22 stycznia bateria dział przeciwpancernych 76mm, osłaniana przez piechotę dotarła do jaworznickiego rynku. W południe 22 stycznia inny oddział radziecki dotarł do Szczakowej, skąd silnym kontratakiem niemieckim od strony Maczek został wyparty na Górę Piasku. Po nadejściu następnych pododdziałów Armii Czerwonej walki toczyły się w centrum miasta przez cały dzień 23 stycznia. Ostatni żołnierze niemieccy, walczący w Jaworznie, przeprawili się przez Przemszę w Jeleniu 26 stycznia.

Podczas walk o Jaworzno z dowództwem radzieckim współpracowała grupa 6 polskich podoficerów z dywizjonu artylerii armii „Poznań” z września 1939 r.
Pierwsze dni po wyzwoleniu Jaworzna tak wspomina żołnierz AK, Jan Białowieski:

„Odzyskanie niepodległości w dniu 22 stycznia 1945 r. przeżywała cała ludność, tak starzy, jak młodzi, rodzice i dzieci. Trudno to opisać, ale bardzo radośnie, z wielkim zapałem, z całą energią i entuzjazmem zabraliśmy się bez wytchnienia do pracy. Pracowaliśmy nie licząc godzin pracy, ani zarobku, pragnąc aby jak najszybciej usunąć zniszczenia wojenne."

źródło: Jaworzno: zarys dziejów w latach 1939-1990 : praca zbiorowa pod red. Jerzego Zawistowskiego.