czwartek, 5 maja 2011

146. rocznica urodzin Henryka Sienkiewicza

     źródło:  http://www.numizmatyczny.pl/go/_info/?user_id=987

Henryk Sienkiewicz urodził się 5 V 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu. Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej, a przez matkę spokrewniony był z największymi rodami szlacheckimi. W domu pielęgnowano tradycje patriotyczne i kult rycerskiej przeszłości przodków.

Przyszły pisarz pobierał nauki w Warszawie, najpierw w gimnazjum realnym, później w Szkole Głównej. Po roku studiów medycznych przeniósł się na wydział filologiczno- historyczny. W tym czasie zadebiutował jako dziennikarz, drukując
pod pseudonimem "Litwos" felietony w prasie warszawskiej.

W 1872 roku Sienkiewicz ogłosił drukiem swą pierwszą powieść, "Na marne", w której krytycy dostrzegli rodzący się talent literacki. Opublikował też "Humoreski z teki Worszyłły". Przede wszystkim był jednak dziennikarzem i utrzymywał się
z wykonywania tego zawodu. Kupił nawet do spółki z kolegami pismo "Niwa", gdzie prowadził dział literacki. W "Niwie" ukazały się trzy jego nowele: "Stary sługa", "Hania" i "Selim Mirza".
                                                       
Ta ostania została wydrukowana, kiedy Henryk Sienkiewicz przebywał w Ameryce Północnej. Wyjechał tam w 1876r.
wraz z grupą przyjaciół, wśród których była Helena Modrzejewska- najwybitniejsza aktorka polska XIX w. Plonem amerykańskiej podróży były "Listy z podróży do Ameryki" drukowane w "Gazecie Polskiej" i dwie przepiękne nowele: "Latarnik" i "Wspomnienia z Maripozy". Wielkie wrażenie wywarły na pisarzu ogromne przestrzenie "Nowego Świata", twardzi, odważni ludzie i los Indian rugowanych przez białych osadników z ich ziem. We wstrząsającej noweli "Sachem"- historii jedynego ocalałego z rzezi indiańskiego dziecka, syna wodza Czarnych Węży- pisarz dostrzegł podobieństwo losów zniewolonych narodów: Indian i Polaków.

W 1879 roku Sienkiewicz wrócił do kraju. Utrzymywał się z pracy dziennikarskiej. Mieszkał w Warszawie. Po długich staraniach ożenił się z Marią Szetkiewiczówną. Łączyła ich wielka miłość. Niestety, zaledwie po czterech latach małżeństwa Maria zmarła. Pozostawiła dwójkę małych dzieci. Sienkiewicz był na tyle atrakcyjną "partią", że szybko zaczęto go swatać
i może trochę pod wpływem tych namów Sienkiewicz ożenił się po raz drugi- z Maria Romanowiczówną. Ten związek
nie przetrwał nawet kilku miesięcy; z podróży poślubnej państwo młodzi wrócili osobno.
Przez pięć lat, od roku 1883 do 1888, pisarz pracował nad "Trylogią". "Ogniem i mieczem" zostało bardzo gorąco przyjęte przez czytelników. Publikacja fragmentów była powodem ogólnonarodowej dyskusji na temat literatury i historii. Następne części "Trylogii"- "Potop" i "Pan Wołodyjowski" nie wywołały już takich gwałtownych reakcji.

Sienkiewicz dużo podróżował. Wkrótce po śmierci pierwszej żony, gdy tylko załatwił sprawy rodzinne, wyjechał
w podróż do Konstantynopola, Aten i południowych Włoch. Już w następnym roku udał się do Hiszpanii, a w 1890 roku odbył długą i niebezpieczną wyprawę do Afryki. Słał stamtąd korespondencje do gazet krajowych. Wiele lat później wrócił wspomnieniami do tej podróży podczas pisania powieści dla młodzieży "W pustyni i w puszczy".

Po powrocie do kraju Sienkiewicz opublikował dwie powieści współczesne: "Bez dogmatu" i "Rodzina Połanieckich".
Ta ostatnia stała się przedmiotem ostrej krytyki. Autorowi zarzucono opowiadanie się po stronie sytych i możnych, konserwatyzm społeczny i obyczajowy. Pisarz wrócił do tematyki historycznej w dziełach takich jak "Quo vadis" i "Krzyżacy". Dzięki "Quo vadis" literatura polska została dostrzeżona w Europie, bo też w tej powieści Sienkiewicz sięgnął do wspólnych, chrześcijańskich korzeni kultury europejskiej. Historia prześladowania pierwszych wyznawców Chrystusa za czasów cesarza Nerona przyniosła Sienkiewiczowi sławę i najwyższe z możliwych wyróżnień- literacką Nagrodę Nobla.

W kraju artysta cieszył się wielkim szacunkiem. Dla wielu Polaków był pisarzem kultowym. W dowód miłości i uznania otrzymał w darze od społeczeństwa majątek ziemski- Oblęgorek, położony w województwie kieleckim. Dzisiaj mieści się tam muzeum pisarza.

W 1914 roku wybuchła wojna światowa. Sienkiewicz wyjechał do Szwajcarii, gdzie zajął się organizowaniem pomocy humanitarnej dla Polaków. Działał w Generalnym Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Współpracował z Ignacym Paderewskim. Zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey. Jego prochy osiem lat później sprowadzono do Warszawy, a dzień ich złożenia w krypcie katedry św. Jana stał się świętem narodowym.
                                                       
Nagroda Nobla:

Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla za powieść "Quo vadis" w 1905 roku. Był to ogromny sukces pisarza
i kultury polskiej. Państwa polskiego od ponad stu lat nie było na mapie Europy, a Nagroda przypomniała o istnieniu narodu polskiego, który tak samo jak francuski czy niemiecki sięgał swymi korzeniami pierwszych wieków chrześcijaństwa i do Europy- w sensie kulturowym- należał.

źródło tekstu:
http://gim.demonek.com/index_materialy/4.html

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz