wtorek, 25 marca 2025

Adalbert Czerny (1863-1941) z cyklu "Związani ze Szczakową”

 

Na tle starej mapy Szczakowej po lewej stronie postu, znajduje się portret profesora nauk medycznych w zakresie pediatrii Adalberta Czernyego z 1904 r. 41- letni Czerny, przedstawiony w kitlu lekarskim patrzy wprost na widza. Charakterystyczną cechą jego wizerunku jest nienaganne odzianie z muszką, skrupulatnie przystrzyżony wąsik i krótkie falujące włosy. Pod czarno- białym zdjęciem umieszczono tytuł cyklu „Związani ze Szczakową”. Natomiast po prawej stronie na jasnoróżowym tle umieszczono w górnym prawym rogu okrągły kalendarz miesiąca marzec na 2025 r. datę urodzin Adalberta Czernyego 25 marca zatacza się szare animowane kółeczko. Nieco obok danego kalendarza po lewej stronie znajduje się tekst: Adalbert Czerny (1863-1941) Austriacki pediatra, czeskiego pochodzenia, założyciel międzynarodowej Szkoły Pediatrycznej przy berlińskiej Klinice Uniwersyteckiej Charité, autor licznych książek medycznych na temat wychowania oraz odżywiania niemowląt i dzieci, twórca pojęcia skazy wysiękowej czy tzw. anemii Czerny’ego (alimentarnej anemii niemowlęcej). Adalbert Czerny urodził się 25 marca 1863 r. w Szczakowej. Był jedynym synem z czworga dzieci inżyniera naczelnego warsztatów austro-węgierskiej Kolei Północnej. Po pięciu latach pobytu w Szczakowej rodzina Czernych przeniosła się najpierw do Wiednia, a następnie do Pilźna, gdzie Adalbert zdał maturę. Natomiast studia medyczne ukończył z tytułem doktora nauk medycznych w 1888 r. na Uniwersytecie Karola w Pradze. Po studiach został asystentem prof. Aloisa Epsteina, ordynatora należącej do Praskiej Klinki Uniwersyteckiej Krajowej Instytucji dla Dzieci Porzuconych (Landesfindelanstalt) w Pradze. Po habilitacji w 1893 r. na temat “Zur Kenntnis der glykogenen und amyloiden Entartung”, został w 1894 r. powołany Uniwersytet Wrocławski, gdzie otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Tam zainicjował i nadzorował budowę wzorcowego Szpitala Dziecięcego i ustanowił pediatrię samodzielną specjalizacją medyczną. W 1903 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Podczas swojego pobytu we Wrocławiu napisał dwa obszerne dzieła na temat fizjologii żywienia, patologii przemiany materii oraz korelacji odżywiania z zachowaniem dzieci. W 1903 r. wprowadził pojęcie medyczne skazy wysiękowej, tworząc nowy obszar badawczy anomalii konstytucyjnych dziecka. Czerny jako pierwszy pediatra skupił na badaniach zjawiska nadpobudliwości dziecka, które dziś jest znane pod pojęciem ADHD. W 1915 r. opublikował pracę Die Entstehung und Bedeutung der Angst im Leben des Kindes (Powstanie i znaczenie lęku w życiu dziecka). Własne spostrzeżenia na temat wychowania dziecka uczynił problemem medycznym i w ten sposób zainicjował rozwój psychologii dziecięcej, innowacyjnej dziedziny wiedzy. W 1910 r. przyjął kierownictwo w nowo wybudowanej Klinice Dziecięcej w Strasburgu. W 1913 r. objął katedrę pediatrii przy Berlińskiej Klinice Uniwersyteckiej Charité, którą kierował przez następne 19 lat, do swojej emerytury w 1932 r. W 1913 r. założył Internationale Pädiatrieschule (Międzynarodową Szkołę Pediatryczną). Był jednym z inicjatorów i pierwszym prezesem założonego 15 maja 1931 r. stowarzyszenia Berliner Gesellschaft für Kinder und Jugendmedizin (Berlińskiego Stowarzyszenia Medycyny Dziecięcej i Młodzieżowej). W latach 1934-1936 pracował w Akademii Medycznej w Düsseldorfie i był dyrektorem tamtejszego szpitala dziecięcego. W 1937 r. ostatecznie wycofał się z życia zawodowego i wrócił do Berlina, gdzie zmarł 3 października 1941 r. Spoczął natomiast 15 października w rodzinnym grobowcu w Pilźnie. Do jego najbardziej znanych dzieł należy dwutomowy poradnik we współautorstwie ze swoim asystentem Arthurem Kellerem “Des Kindes Ernährung, Ernährungsstörungen und Ernährungstherapie” i “Der Arzt als Erzieher des Kindes” (1908). Od 1963 r. przyznaje się nagrodę Adalbert Czerny Preis. Nagroda ta jest corocznie wręczana za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie pediatrii. ibliografia: K. Wawrzynek. Czerny Adalbert Marianus ( 1863-1941 na: https://mbp.jaworzno.pl/jsb/2021/10/19/czerny-adalbert-marianus-1863-1941 (dostęp; 24.03. 2025). W. Gerabek, Biographien; Czerny, Adalbert Marianus na: https://kulturstiftung.org/biographien/czerny-adalbert-marianus-2 ( dostęp. 20.04. 2025)., Zdjęcie Adalbert Czerny: Wikipedia


Opracowanie: Karin Wawrzynek

Autor: o

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)